– Báo cáo của Economist Intelligence Unit (EIU) đã chỉ ra rằng Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hấp dẫn ở châu Á khi đánh bại Trung Quốc và Ấn Độ. Quốc gia Đông Nam Á đã trở thành một trung tâm sản xuất giá rẻ mới trong chuỗi cung ứng châu Á.
Báo cáo gợi ý rằng các yếu tố khiến Việt Nam trở nên tốt hơn so với các nước khác là các động lực khuyến khích các doanh nghiệp quốc tế thành lập các đơn vị sản xuất sản phẩm công nghệ cao, đội ngũ lao động chi phí thấp và sự gia tăng của các hiệp định thương mại tự do.
Báo cáo của EIU cho biết Việt Nam đã ghi điểm nhiều hơn cả Ấn Độ và Trung Quốc trong chính sách FDI. Ấn Độ vẫn đứng sau cả Trung Quốc và Việt Nam về kiểm soát ngoại thương và hối đoái. Ngay cả trên thị trường lao động, điểm số của Việt Nam cao hơn ở Ấn Độ. Nói một cách dễ hiểu, thị trường lao động là cung và cầu về lao động. Ấn Độ, quốc gia có dân số 1,38 tỷ người, cách rất xa so với con số của Việt Nam, quốc gia có dân số 97,34 triệu người.
Ấn Độ có chính sách FDI thấp đáng ngạc nhiên trong số 14 quốc gia được nghiên cứu bởi EIU. Ngoại trừ Indonesia và Bangladesh, các quốc gia khác đều vượt Ấn Độ về FDI và thị trường lao động. Cả Ấn Độ và Indonesia đều đang thúc đẩy cải cách luật lao động và Bangladesh đang đàm phán 17 hiệp định thương mại tự do và ưu đãi. Pakistan hoạt động kém hơn Ấn Độ về kiểm soát ngoại thương và hối đoái và chỉ có Bangladesh đứng sau Ấn Độ về cơ sở hạ tầng. Trung Quốc tiếp tục giữ vị trí của mình về cơ sở hạ tầng.
Trong khi đó, triển vọng của Việt Nam vẫn sáng sủa đối với Việt Nam, theo báo cáo. EIU cho biết Việt Nam sẽ tiếp tục cung cấp các thỏa thuận rộng rãi cho các doanh nghiệp quốc tế với các ưu đãi đầu tư. Việc thiếu lao động chuyên môn hóa có thể gây bất lợi cho doanh nghiệp nhưng mức lương của ngành sản xuất có kỹ năng thấp của quốc gia sẽ có sự cạnh tranh. Báo cáo nhấn mạnh rằng “Việc Việt Nam trở thành thành viên của các hiệp định thương mại tự do thể hiện một điểm mạnh trong quan hệ thương mại, giảm chi phí xuất khẩu”.
Điều gì khiến Việt Nam thân thiện với nhà đầu tư? Ruchir Sharma, chiến lược gia về thị trường mới nổi tại Morgan Stanley, cho biết FDI của Việt Nam đạt trung bình hơn 6% GDP, đây là tỷ lệ cao nhất ở bất kỳ quốc gia mới nổi nào.
Ấn Độ phù hợp để trở thành trung tâm sản xuất tiếp theo trong khu vực sau khi các công ty bắt đầu tách khỏi Trung Quốc. Chính chi phí lao động cao hơn ở Trung Quốc sau năm 2013 đã dẫn đến việc giảm nguồn vốn FDI và phân bổ sang các nước châu Á khác.
Báo cáo đã chỉ ra một cách đúng đắn rằng sự nổi lên của Việt Nam như một trung tâm sản xuất thay thế cho Trung Quốc trước một cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh. Điều có lợi cho Việt Nam là các chính sách luôn thay đổi theo nhu cầu thị trường.
Nguyên Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng thậm chí đã từng viết cho Diễn đàn Kinh tế Thế giới rằng chính những thay đổi mạnh mẽ trong môi trường đầu tư và kinh doanh đã khiến đất nước trở nên hấp dẫn đối với FDI. Ông cũng chỉ ra rằng sự ổn định chính trị – xã hội và cơ cấu dân số đã giúp giành được niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường Việt Nam. Cần nhắc lại rằng ban đầu Việt Nam cho phép doanh nghiệp nhà nước cạnh tranh với nhà đầu tư nước ngoài nhưng chứng kiến các cuộc tấn công vào doanh nghiệp nước ngoài, chính phủ đã ngay lập tức chuyển đổi chính sách. Hiệp định thương mại tự do gần đây giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu đã mang lại lợi ích cho đất nước khi EU dỡ bỏ 85% thuế quan đối với hàng hóa Việt Nam vào năm 2020.
Báo cáo cho biết những lợi ích lớn nhất của FTA đã được chứng kiến bởi các nhà sản xuất giày dép tại Hà Nội. Khoảng 40% hàng xuất khẩu sang EU trong lĩnh vực sản xuất giày dép phải đối mặt với mức thuế 30%, đã được rút hoàn toàn từ tháng 8 năm 2020. Việt Nam chứng kiến dòng vốn FDI đăng ký trị giá trên 12 tỷ đô la Mỹ từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2020. Ngay cả trong bối cảnh đại dịch, đến tháng 9 năm 2020, cả nước đã thu hút được 21,20 tỷ USD, tương đương 81,1% so với cùng kỳ năm ngoái, theo báo cáo của Vietnam Briefing.